KeBay Forum Paylaşım Dünyası
Would you like to react to this message? Create an account in a few clicks or log in to continue.

Ortaçağ'da Tiyatro

Aşağa gitmek

Ortaçağ'da Tiyatro Empty Ortaçağ'da Tiyatro

Mesaj  Admin Çarş. Ekim 01 2008, 20:36

Aşağı yukarı iki bin yıl Avrupa tiyatrosu ölüydü. İ.Ö. 400 yılından İ.S. 1600 yılına kadar tek bir büyük oyun yazılmadı. Euripides'ten Lope de Vega'ya,Marlow'a,Shakspeare'e uzanan boşlukta tiyatro sahneleri kıraç toprak gibiydi.
Ortaçağ'da Tiyatro 101_clip_image010

Yunan tiyatrosu; dört ya da beş yüzyıl, İ.Ö. beşinci yüzyılda yazılmış oyunları oynamakla yetindi, onlara önemli bir şey ekleyemedi. Ondan sonra gelen dört ya da beş yüzyılı Roma tiyatrosunun düşüşü, fazla olgunlaşmış bir meyve gibi çürüyüp kuruyuşu doldurdu. 476'da Roma'nın yıkılmasından sonra başlayıp, Karanlık çağların sonuna, on birinci ya da on ikinci yüzyıla kadar süren uzun bir zaman boyunca da " tiyatro"denen bir yer yoktu. Gezici oyuncular ise tiyatroyu kurtaracak, yükseltecek durumda değillerdi. Onikinci yüzyılda Gotik katedrallerinin , on üçüncüde Dante'nin ,on dördüncüde Petrarch'ın gelişi kiliseden Pazar yerine atlayan dinsel oyunların ortaya çıkmasına yol açtı. Ama büyük oyun yazarlarının yetişmesi için, derebeyliğin,şövalyeliğin,kilise devletinin yıkılıp gitmesi, baskı makinesinin ,Reformasyon'un,Eski Yunan yapıtlarının ortaya çıkarılışının, Amerika'nın bulunuşunun- kısacası Rönesans'ın- üzerinden epeyce zaman geçmesi gerekti.

Ortaçağ Tiyatrosu, çok tuhaf bir tiyatroydu. Devam edebilmiş olmasının gizi insanoğlundaki oynama isteği ile oynayanları seyretme isteğinde aranmalıdır. Gezici oyuncular oynamakla kalmaz, cambazlık, hokkabazlık, saz şairliği, kuklacılık da ederlerdi. Bütün bunların yanı sıra devletin, kilisenin yasaklarından kaçarak yaşamayı da iyi bilmek gerekiyordu. Ama tiyatroyu yasaklamış olan Katolik kilisesi sonradan onun canlanmasına öncülük etti.

Hristiyanlar tiyatrodan sakındılar. İ.S. 200 yılında bir yazar tiyatroya " Şeytanın Kilisesi" adını verir. Dördüncü yüzyılda Kilise, düğünlerde oynana gelen küçük oyunlar, farsala r için oyuncular gelince papazların düğün yerinden ayrılmalarını istemişti. Beşinci yüzyılda oyuncuların communion'lara (dinsel tören) alınmaları yasak edildi.

Ortaçağ'da Tiyatro Tiyatro


OYUN ÇEŞİTLERİNE VERİLEN ADLAR

Bir karışıklık da oyun çeşitlerine verilen adlardan geliyor, Fransa'da İncil'den, Tevrat'tan alınan oyunlara mysteres ( mystery oyunları)denilirdi. Günümüzün eleştirmenleri loncalarda azizlerin yaşamlarını anlatan oyunlar da oynandığını öğrenince, bu oyunlara miracle oyunları diyerek bir ayırma yaptılar. Oysa Fransa'da Kutsal Kitap' tan alınan oyunlarla birlikte azizlerin yaşamlarını anlatan oyunlara da mysteres denmekteydi. İngiltere'deyse bu iki çeşit oyuna da miracles adı veriliyordu. Gene bu oyunlar İtalya'da sacre rappresentazioni, İspanya'da autos sacramentales, Almanya'da Geistliche Spiele diye anılırdı. Ayrıca, Üç Meryem diye adlandırılan oyunlar vardı. Bugün morality oyunları denilen İngiliz oyunlarınaysa o çağda interludes deniyordu. Shakspeare zamanından az önce, bu terim, komedileri de içine almıştı. Dinsel tiyatronun kiliselerden ne zaman ayrıldığını, papazların elinden ne zaman kurtulduğunu gösteren kesin bir tarih verilemediği gibi oyun çeşitlerine de kesin adlar takılamamaktadır.

Ortaçağ'da Tiyatro Tiyatro5


TİYATRO YAPILARI

Ortaçağda kalıcı tiyatrolar yapılmamıştır. Dini oyunlar iki çeşit yerde gösteriliyordu. Biri durağan sahneler, öteki bir yerden ötekine gidebilen sahneler. Kilise içinde başlayan bu gösterilerin, geniş seyirci yığınlarınca izlenebilmesi için bazı yollara başvuruldu. Her bir bölüm için ayrı bir yer kuruldu. Cennet seyirciye göre solda, cehennem sağda oluyordu. Bu sahnelerin düzeni dikdörtgen bir sıralamaydı. Gösteriler Kiliseden ayrılınca,daha çok Pazar yerlerine verildi. Cornwall'da sahnelerbir daire biçiminde sıralanıyordu. Jean Fouqet'nin bir minyatüründe görülen düzeyde, sahneler oyun alanını tam kuşatmıyordu. Belirli bir yerden geçmeyen olaylar bu açık alanda (platea)oynanıyordu. Avrupa'da da bir çok yerlerde oyun yeri için uzun , dikdörtgen biçiminde yerden yüksek bir zemin üzerine çeşitli baraka sahneleri kuruluyordu. Burada seyirciye göre cennet sağda, cehennem soldaydı.

Oyunlar gitgide din dışı bir nitelik kazandıkça durağan olmaktan çıkmış, tekerlekli sahnelerle bir yerden ötekine götürülmeye başlanmıştı. Her oyun için bir araba, her bir arabanın da iki katı vardı; perdeli olan aşağı kat, giyinip soyunmak için sahne dışı bir alandı, yukarı kesim ise oyun yeri. Geçit alayının başında ruhban sınıfı olduğu halde bir sahneden ötekine gidiliyordu. Durak yerlerinde ise işaret bayrakları ve seyirciler için oturacak yerler bulunuyordu. Her durakta bir bölümü binlerce seyirci görüyordu. Durakların sayısı dörtten yediye,on dörde,on altıya kadar çıkıyordu. Kimi kez arabalar bir daire yapıyordu.


Derleyen : Dilek TÜRK
Açıkça - 2003
Admin
Admin
Admin

Mesaj Sayısı : 1354
Kayıt tarihi : 28/08/08
Yaş : 45

https://kebay.yetkin-forum.com

Sayfa başına dön Aşağa gitmek

Sayfa başına dön

- Similar topics

 
Bu forumun müsaadesi var:
Bu forumdaki mesajlara cevap veremezsiniz